Atatürk'ün "Mustafa" ve "Kamal" İsimleri

Not : Ad bölümündeki isme dikkatle bakınız. "Kemal" yerine "Kamal" yazdığını göreceksiniz.

Atatürk, tarih kitaplarına konu olan ve öğretmeni tarafından verilen “Mustafa Kemal” ismini ölmeden önce “Kamal” olarak değiştirmiştir. Mustafa Kemal Atatürk’ün şimdiye kadar doğum tarihi ve isimleri sayısız tartışmaya konu olmuştur. Hatta matematik öğretmeninin ona “Kemal” adını vermesi tarih kitaplarında yer almıştır. Ancak Atatürk’ün 1935 yılında matematik öğretmeninin kendisine verdiği “Kemal” ismini değiştirerek “Kamal” yaptığı iddia edilmiştir. Doğumundan ölümüne kadar Mustafa, Mustafa Kemal, Mim Kemal, M. Kemal Bey, M. Kemal Paşa, Gazi Mustafa Kemal Paşa ve Gazi Paşa isimlerini kullanan Atatürk’ün ölümünden 1 yıl önce ismini “Ordu” ve “Kale” anlamına gelen “Kamal” olarak değiştirmesinin hikayesini İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Ö. Alkan araştırdı. Alkan, “Kemal” isminden “Kamal”a gidişi ise birçok belgelerle ortaya koyuyor. Atatürk’ün ailesinin ona verdiği ismi zamanla kendisinin değiştirdiğini ve yeni isminin tüm yurda duyurulmasının ise Soyadı Kanunu ile oluştuğunu söylüyor. Kanun sonrasında Atatürk için hazırlanan nüfus kağıdının fotoğrafı ilk kez Ulus gazetesinde yayınlanmıştır. Nüfus cüzdanında “Kemal” ismi resmen “Kamal” olmuştur. Bu nedenle Atatürk’e hemen ikinci bir nüfus cüzdanı çıkarılmıştır. “Kamal” isminin Türkçe, “Kemal” adının ise Arapça olduğunu söyleyen Doç. Dr. Alkan bu değişikliğin dilde sadeleşmeyle ilgisi olduğuna da dikkat çekiyor. Dilde özleştirme veya tasfiyenin hızlanması, yeni sözcükler icat edilmesi, ‘Kemal’in ‘Kamal’a dönüşmesinin de hararetli ortamlardaki kazalardan biri olduğunu göstermektedir. Fakat Atatürk, 1937’nin sonuna doğru “Kamal” isminden vazgeçip, yazışmalarında tekrardan “Kemal” ismini kullanmıştır. Ama öldüğünde kullandığı nüfus cüzdanında “Kamal” ismi yazıyor. Yani resmi olarak bu isimden vazgeçmiyor.

Mustafa İsminin verilmesi;
Doç. Dr. Alkan, Atatürk’e “Mustafa” isminin nasıl verildiğini kardeşi “Makbule”nin ağzından çıkan hatıratlarıyla anlatıyor. Atatürk’ün kardeşi Makbule Atadan ağabeyine “Mustafa” isminin nasıl verildiğini şöyle anlatıyor: “Ağabeyime ad koymak için bütün hısım ve akraba toplanmışlar. Birçok ad söylemişler. Fakat babam bunların hiçbirini beğenmeyerek, ağabeyinin adını(Mustafa)koymuş. Bunun sebebi de, babam küçükken kardeşi Mustafa’nın salıncağını sallarken onu düşürüp ölümüne sebep olmuş. Kardeşinin hatırasını yaşatmak için ağabeyime Mustafa adını koymuşlar.” Bunun haricinde Atatürk, kendi adından (Mustafa) hiç memnun değildir. Bunu da Atatürk’ün yıllar sonra verdiği hatıratı olan “Ben kendi adımdan hiç memnun değilim.” ifadesiyle anlıyoruz.



Kaynak

Mustafa’dan Kamal’a Atatürk’ün isimleri, Toplumsal Tarih Dergisi, Sf : 56